Actueel

‘Het is tijd voor echte keuzes’

02 december 2022

24 november stond in het teken van de ‘Blik Vooruit’. Op het gelijknamige congres in de Turmac Cultuurfabriek in Zevenaar kwamen bestuurders, natuurbeheerders, ondernemers, wetenschappers en ambtenaren samen om hun blik te richten op de Groene Metropoolregio in 2120. Hoe kan de regio er dan uit zien?

Nadat de Zevenaarse burgemeester Luciën van Riswijk de middag heeft geopend, verwelkomen voorzitter Harriët Tiemens en Carol van Eert, bestuurlijk opdrachtgever van de opgave Groene groeiregio, de aanwezigen. Tim van Hattum, Programmadirecteur klimaatoplossingen aan de WUR, neemt de congresbezoekers daarna mee langs de belangrijkste mondiale klimaatuitdagingen. Trefwoorden: code rood. Hij eindigt zijn alarmerende verhaal over afnemende biodiversiteit en stijgende zeespiegels niettemin positief. Populair gezegd: we kunnen het nog steeds “fiksen”, maar dan moeten we wel aan de bak: “Het is tijd voor echte keuzes”, houdt hij de aanwezigen voor. Welke keuzes dat zijn schreef hij al op in zijn onlangs verschenen boek: ‘Only Planet, Klimaatgids voor de 21ste eeuw’.

1,8 keer Gelderland

Als alle geplande infrastructuur, woningen, en maatregelen uit de Regionale Energiestrategieën er komen én we zorgen voor natuurherstel en voldoende groene uitloopgebieden, dan bedraagt het ruimtegebruik 1,8 keer de beschikbare ruimte in de provincie Gelderland. Schaarse ruimte betekent dus combineren en kiezen. Maar hoe, wat en waar? Een van de principes waarop die keuzes kunnen worden gebaseerd, is het leidend maken van de natuurlijk systemen in de bodem de aanwezigheid van – veel of juist weinig – water en de bodemsamenstelling. Ook landelijk geldt dat als wenselijke oplossing.

Wat dit betekent voor de regio Arnhem-Nijmegen schetst Ilse Voskamp, ook verbonden aan de WUR. Ze neemt de congresbezoekers mee in een verhaal over stuwwallen, komgronden en stroomruggen en geeft een voorbeeld van wat bodemsamenstelling betekent voor de regionale woningbouwopgave: “als je bodem en water leidend maakt, dan moet je eigenlijk woningen bouwen op de hoger gelegen stuwwallen van het Montferland, het Rijk van Nijmegen en aan de rand van de Veluwezoom bij Arnhem.”

Keuzewaaier

Na deze wetenschappelijke introductie gaan de aanwezigen uiteen om zich in inspiratiesessies te buigen over de vraag welke gebieden er in 2120 wezenlijk anders uitzien. Ook komt de onvermijdelijke vervolgvraag: ‘hoe dan’ voorbij. Het druk napratende gezelschap komt weer samen voor de afsluiting. Een panel met dijkgraaf en deeltijdhoogleraar Co Verdaas, de Gelderse gedeputeerde Peter Kerris en Harry Boeschoten, Programmadirecteur Groene Metropool bij Staatsbosbeheer bespreekt onder leiding van Harriët Tiemens de opbrengst van de deelsessies: inspiratieborden met tientallen geeltjes, een waaier van aandachtspunten, oplossingen en dilemma’s.

Heilige huisjes

Keuzes blijkt ook hier het woord van de dag. Co Verdaas: “Als je niets doet, gebeurt het toch, we moeten actief scherpe keuzes maken.” Harry Boeschoten ziet “topografische ziekte” als een belemmering: “We kijken niet over de grenzen van ‘waar we van zijn’, fysiek – zoals de grens met Duitsland – en sectoraal. Discussieleider Harriët Tiemens wil tot slot van het panel weten wat de consequenties zijn van het leidend maken van bodemsamenstelling voor ruimtegebruik. Peter Kerris: “Het is een puzzel waarvan iedere wijk en elk sportveld onderdeel is, die begint inderdaad bij de vraag waarvan je wilt zijn.

Co Verdaas: ”We gaan voorbij aan de vraag waarmee we over 20 jaar ons geld willen verdienen.”Het gesprek over alle moeilijke keuzes moet breed gevoerd, is de consensus onder de panelleden. Daarbij zullen heilige huisjes omgaan. Harry Boeschoten schuwt dit in elk geval niet. “We zijn terecht trots op de Veluwe. Maar het Rivierengebied is internationaal van veel grotere ecologische betekenis. Als je consequent bent, dan zou je eigenlijk moeten zeggen: ‘Bouw de Veluwe maar vol’.”