Actueel

Flexpool: projecten in beeld

13 november 2023

Onderzoek binnenstedelijk bouwen gemeente Nijmegen

De Flexpool Woondeal van de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen helpt gemeenten om knelpunten in woningbouwprojecten op te lossen. Hiermee kan de ontwikkeling van woningen worden versneld en draagt daarmee bij aan de Woondeal Arnhem-Nijmegen. In de eerste ronde van de Flexpool zijn negentien uiteenlopende projecten binnen verschillende gemeenten uitgevoerd. Elke gemeente heeft zo zijn eigen knelpunten, tegelijkertijd kunnen we in de regio leren van elkaars oplossingen.

Compact bouwen in een stedelijke omgeving

Nijmegen wil tot 2040 15.000 nieuwe woningen bouwen, waarbij die groei vooral in de bestaande stad plaatsvindt. Voornamelijk bij OV-knooppunten. Compact bouwen in een stedelijke omgeving levert de meeste maatschappelijke waarde op. Zeker daar waar meerdere doelen en opgaven worden gekoppeld. De groei van de stad wordt benut om de kwaliteit van de gehele stad te vergroten. De uitdaging is om binnenstedelijk te ontwikkelen op een manier die past bij de ruimtelijke structuur en de identiteit van Nijmegen.

Gemeente Nijmegen heeft met hulp van de Flexpool een ontwerpend onderzoek laten uitvoeren voor binnenstedelijk bouwen. Met het ontwerpend onderzoek naar binnenstedelijk bouwen wil de gemeente Nijmegen meer grip te krijgen op de opgave binnenstedelijk bouwen en de ruimtelijke ontwikkeling van de stad. Het gaat hierbij om de wisselwerking tussen de stedelijke structuur en de ontwikkelambities op locatieniveau. Het onderzoek geeft principes voor binnenstedelijk bouwen en verdichting voor de verschillende stedelijke milieus in Nijmegen. Hierbij geldt dat verdichten altijd bijdraagt aan het aanpakken van opgaven, zoals sociaal-maatschappelijke versterking, klimaatadaptatie, mobiliteit, gezondheid en economie. In het onderzoek is inspiratie opgedaan uit methoden en sturing op binnenstedelijk verdichten in andere steden. Manieren van verdichten zijn bijvoorbeeld hoogbouw en stedelijk transformeren.

Handvatten om keuzes te maken

Het onderzoek binnenstedelijk bouwen biedt de gemeente de handvatten om stedenbouwkundige keuzes te maken. Het juiste programma op de juiste plek met passende ruimtelijke uitgangspunten is belangrijk voor versnelling. Wanneer elk project dat individueel moet uitvinden is het risico te groot dat ontwikkelingen een stap terug moeten doen en tijdrovende planprocessen ontstaan met continue aanpassing van plannen en programmering. Ook is het juiste programma op de juiste plek bevorderlijk voor draagvlak, wat bijdraagt aan de versnelling van woningbouw. Als de verdichting bijdraagt aan de andere opgaves op locatieniveau, biedt dit ook kansen voor inwoners.

In een volgende stap zal de gemeente Nijmegen het onderzoek gaan toepassen bij de actualisatie van de Omgevingsvisie. Daarnaast zal het onderzoek worden toegepast in locatie-ontwikkelingen en wijkaanpakken.

Wat kunnen andere gemeenten leren van dit project?

Bepaal de doelstellingen die je hebt met binnenstedelijk verdichten. Aan welke doelen voor de stad draagt verdichting bij? Door dit scherp te maken, ontstaat richting voor binnenstedelijk verdichten. Verdichten niet als doel op zich, maar als middel voor stadsontwikkeling.
Creëer voorwaarden voor verdichting in de vorm ontwerpprincipes. In een stad zijn verschillende stedelijke leefomgevingen. Door verdichtingsprincipes hieraan te koppelen ontstaat een kompas voor de manier van verdichting. Deze principes gaan verder dan alleen het verdichten van de stad met woningen, werk of voorzieningen. De opgaven liggen namelijk zowel op mal (massa/bebouwing), de contramal (openbare ruimte) als het versterken van de stromen (routes/netwerken).
Werk vanuit gebiedsgerichte samenwerking en gebiedsgericht instrumentarium voor binnenstedelijk bouwen. Door per deelgebied, wijk of leefwereld te gaan werken ontstaat lokaal de mogelijkheid om binnenstedelijke verdichting in te zetten als vliegwiel voor andere sociaal-maatschappelijke, economische of duurzame doelstellingen. De samenwerking tussen publieke, private en collectieve organisaties ontstaat het beste gebiedsgericht.