Alles over Netcongestie: uitgelegd voor bedrijven

Hoe werkt het stroomnet eigenlijk?
Het stroomnet in Nederland bestaat uit drie onderdelen; het hoogspanningsnet, het middenspanningsnet en het laagspanningsnet. Bedrijven die veel stroom nodig hebben (dat noemen we grootverbruikers) zijn aangesloten op het hoog- en middenspanningsnet. Huizen, kleine bedrijven en maatschappelijke instellingen zoals scholen (dat noemen we kleinverbruikers) zijn aangesloten op het laagspanningsnet. De netbeheerders zijn verantwoordelijk voor de aanleg en onderhoud van het stroomnet. Het hoogspanningsnet wordt beheerd door TenneT. Het midden-en laagspanningsnet door regionale netbeheerders. In de provincie Gelderland is dit Liander.

Het stroomnet werkt als een wegennetwerk voor elektriciteit, waarbij de stroom van de opwekking naar de afnamepunten reist. Elektriciteit wordt opgewekt in grote centrales, zonneparken en windmolens. Deze stroom wordt via hoogspanningslijnen door heel Nederland naar onderstations getransporteerd. Op deze stations wordt de hoogspanning omgezet naar middenspanning. Daarna wordt de elektriciteit via kabels naar steden en dorpen gebracht voor lokaal gebruik. In de wijken wordt de spanning verder verlaagd in transformatorhuisjes naar laagspanning. Deze stroom komt in de meterkast van woningen, kleine bedrijven en maatschappelijke instellingen binnen, zodat apparaten met een stekker op het elektriciteitsnet kunnen worden aangesloten.

Steeds meer consumenten en lokale energiecoöperaties wekken zelf energie op via zonnepanelen of windmolens. Daarom maken netbeheerders het net geschikt voor tweerichtingsverkeer, zodat opgewekte stroom ook terug het net in kan.

Wat is netcongestie?
Netcongestie treedt op wanneer de vraag naar of het aanbod van elektriciteit, de fysieke capaciteit van het elektriciteitsnet overschrijdt. Dit is vergelijkbaar met een file op de snelweg: er zijn te veel auto’s op de weg, waardoor het verkeer vastloopt. In het geval van het elektriciteitsnet betekent dit dat er meer elektriciteit wordt gevraagd of aangeboden dan het netwerk kan verwerken.

Dit heeft verschillende gevolgen:

• Beperkingen voor nieuwe aansluitingen: Bedrijven en huishoudens kunnen niet zomaar een nieuwe aansluiting krijgen of hun bestaande capaciteit vergroten.
• Beperkte teruglevering van energie: huishoudens en bedrijven met zonnepanelen of andere duurzame energiebronnen kunnen problemen ondervinden bij het terugleveren van hun opgewekte elektriciteit aan het net
• Vertraging in de energietransitie: grootschalige energieprojecten kunnen worden uitgesteld omdat ze niet kunnen worden aangesloten op het elektriciteitsnet.

Waarom raakt ons stroomnet overbelast?
Er zijn steeds meer mensen en bedrijven die stroom nodig hebben. De vraag naar elektriciteit groeit snel. We bouwen nieuwe woningen en bedrijven. En dit doen we op een duurzame manier. Dus stappen we over van aardgas naar elektriciteit, hebben we steeds meer zonnepanelen op daken en rijden we steeds meer elektrische auto’s. Soms wekken we dan meer energie op dan nodig is, zoals bij zonnige dagen met veel zonne-energie. Ook gebruiken we steeds vaker op hetzelfde moment stroom (piekmomenten). Hierdoor raakt ons stroomnet overbelast. Dat wil zeggen dat er niet meer elektriciteit door de stroomkabels en elektriciteitsstations past. De maximale capaciteit is bereikt. Iedereen heeft stroom nodig en er is te weinig ruimte op het net.

Het stroomnet raakt overbelast op twee manieren:

• Als iedereen op hetzelfde moment stroom gebruikt.
• Als er té veel zonne- en windenergie tegelijkertijd wordt opgewekt.

We hebben dus te maken met overbelasting op de afname én op de levering van stroom. Aan beide kanten is het erg druk op het stroomnet en ontstaat er file op momenten dat er veel stroom wordt gevraagd of aangeboden.

Hoe beïnvloedt netcongestie mijn bedrijf?
Netcongestie kan aanzienlijke gevolgen hebben voor jouw bedrijf. Hier zijn enkele manieren waarop het jouw bedrijfsvoering kan beïnvloeden:

• Beperkte energieafname: netcongestie kan ervoor zorgen dat jouw bedrijf tijdelijk minder energie kan afnemen, vooral tijdens piekuren. Dit kan leiden tot onderbrekingen in je productieprocessen en kan de efficiëntie van jouw bedrijfsvoering verminderen.
• Uitstel van uitbreidingen: als jouw bedrijf wil uitbreiden of nieuwe apparatuur wil installeren die extra stroom vereist, kan netcongestie dit vertragen. Dit kan je groeiplannen belemmeren en je dwingen om alternatieve oplossingen te zoeken.
• Beperkte teruglevering: bedrijven die zelf energie opwekken, bijvoorbeeld met zonnepanelen, kunnen problemen ondervinden bij het terugleveren van overtollige energie aan het net. Dit kan financiële gevolgen hebben omdat je minder terugleververgoeding ontvangt.
• Hogere kosten: Netbeheerders kunnen hogere tarieven rekenen om de kosten van netwerkuitbreidingen en -onderhoud te dekken. Dit kan resulteren in hogere energiekosten voor jouw bedrijf.
• Productieverlies: In extreme gevallen kan netcongestie leiden tot tijdelijke stroomuitval, wat directe gevolgen heeft voor je productie en bedrijfsvoering. Dit kan leiden tot productieverlies en vertragingen in leveringen.

Wat gebeurt er als ik te veel energie wil terugleveren aan het net?
Als jouw bedrijf te veel energie wil terugleveren aan het net en er is sprake van netcongestie, kunnen er verschillende gevolgen zijn:

• Terugleverbeperking: netbeheerders kunnen beperkingen instellen op de hoeveelheid energie die je kunt terugleveren. Dit betekent dat je mogelijk niet alle opgewekte energie kunt terugleveren aan het net, wat kan leiden tot verlies van potentiële inkomsten uit terugleververgoedingen.
• Spanningsproblemen: een overvloed aan teruggeleverde elektriciteit kan spanningsschommelingen veroorzaken in het elektriciteitsnetwerk. Dit kan nadelige gevolgen hebben voor aangesloten elektrische apparaten en de betrouwbaarheid van het netwerk.
• Terugleverkosten: sommige energieleveranciers rekenen kosten voor het terugleveren van stroom aan het net. Deze kosten kunnen variëren afhankelijk van de hoeveelheid stroom die je teruglevert.

Wat kun je als ondernemer zelf doen?
Als ondernemer kun je verschillende duurzame maatregelen nemen met jouw bedrijf, zelfs in gebieden met netcongestie. Hier zijn enkele mogelijkheden:

• Zelfconsumptie verhogen: probeer zoveel mogelijk van de opgewekte energie zelf te gebruiken. Dit kan door apparaten en machines overdag te laten draaien wanneer de zonnepanelen energie opwekken.
• Energieopslag: investeren in batterijen of andere energieopslagoplossingen kan helpen om overtollige energie op te slaan voor later gebruik. Dit vermindert de druk op het net en zorgt ervoor dat je meer van je eigen opgewekte energie kunt gebruiken.
• Implementeer slimme energiemanagementsystemen (EMS): deze systemen helpen je om je energieverbruik te optimaliseren door apparaten en machines automatisch in te schakelen wanneer er voldoende zonne-energie beschikbaar is.
• Deelname aan een energiecollectief: overweeg om deel te nemen aan een energiecollectief. Dit zijn collectieve initiatieven waarbij meerdere bedrijven samenwerken om duurzame energie op te wekken en te gebruiken. Dit kan helpen om de impact van netcongestie te verminderen.
• Maak gebruik van subsidies en fiscale regelingen: er zijn verschillende landelijke en regionale subsidies en fiscale regelingen beschikbaar voor bedrijven die willen investeren in duurzame energie, zoals de Energie-investeringsaftrek (EIA).
• Overleg met je netbeheerder: neem contact op met je netbeheerder om te bespreken welke mogelijkheden er zijn voor jouw specifieke situatie. Zij kunnen je adviseren over de beste aanpak en eventuele toekomstige uitbreidingen van het net.

Zijn er subsidies of andere financiële regelingen voor bedrijven die hun energieverbruik willen optimaliseren of hun energie-infrastructuur willen aanpassen vanwege netcongestie?
Ja, er zijn verschillende subsidies en financiële regelingen beschikbaar om bedrijven te helpen bij het omgaan met netcongestie en het optimaliseren van hun energieverbruik. Hier zijn enkele belangrijke opties:

• Energie-investeringsaftrek (EIA): deze regeling biedt fiscale voordelen voor bedrijven die investeren in energiezuinige technieken en duurzame energie. Dit kan helpen om de kosten van investeringen in energieopslag, zonnepanelen en andere duurzame maatregelen te verlagen.
• Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++): Deze subsidie is bedoeld voor bedrijven die investeren in hernieuwbare energie en CO2-reducerende technieken. Het kan helpen om de financiële lasten van projecten zoals zonne-energie, windenergie en energieopslag te verminderen.
• Mkb-innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT): deze regeling ondersteunt innovatieprojecten in het midden- en kleinbedrijf (mkb). Bedrijven kunnen subsidie aanvragen voor haalbaarheidsstudies, R&D-samenwerkingsprojecten en andere innovaties die bijdragen aan de energietransitie.
• Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing voor zakelijke gebruikers (ISDE): deze regeling ondersteunt het verduurzamen van jouw productieproces of gebouw, zoals met een (hybride) warmtepomp, een zonneboiler of een kleine windturbine.
• Regionale subsidies: naast landelijke regelingen zijn er ook regionale subsidies beschikbaar. Deze kunnen variëren afhankelijk van de provincie of gemeente en zijn vaak gericht op specifieke projecten of sectoren.

Hoe kan ik de mogelijkheden voor regionale subsidies voor mijn bedrijf bespreken?

• Neem contact op met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO): De RVO kan je informeren over de beschikbare subsidies en regelingen en je helpen bij het aanvragen ervan.
• Neem contact op met het Regionaal Energie Expertiseteam (REE) Arnhem-Nijmegen: Het REE kan je adviseren en informeren over passende maatregelen voor verduurzaming en over beschikbare subsidies en regelingen.
• Raadpleeg je netbeheerder: netbeheerders zoals Liander kunnen je adviseren over specifieke maatregelen en mogelijke financiële ondersteuning voor jouw situatie.
• Gebruik online subsidieadviseurs: websites zoals Ondernemersplein en De Zaak bieden handige overzichten en tools om de juiste subsidies voor jouw bedrijf te vinden.

Hoe kan de regionale netbeheerder Liander helpen in het oplossen van netcongestie?
Netbeheerder Liander speelt een belangrijke rol bij het oplossen van netcongestie. Hier zijn enkele manieren waarop Liander kan helpen:

• Netwerkuitbreiding en modernisering: Liander werkt aan het uitbreiden en moderniseren van het elektriciteitsnet om de capaciteit te vergroten. Dit omvat het aanleggen van nieuwe kabels en transformatorstations om de belasting beter te kunnen verdelen.
• Wijkgerichte aanpak/Buurtaanpak: Liander kiest voor een wijkgerichte aanpak om spanningsproblemen en netcongestie aan te pakken. Dit betekent dat ze het net buurt voor buurt verzwaren, te beginnen in wijken waar de maatschappelijke impact het grootst is.
• Congestiemanagement: Liander stemt vraag en aanbod van elektriciteit beter op elkaar af door middel van dynamische prijsstelling en flexibele verbruikscontracten. Dit helpt om de belasting op het net te verminderen.
• Voorlichting en ondersteuning: Liander biedt voorlichting en ondersteuning aan bedrijven over hoe ze hun energieverbruik kunnen optimaliseren en hoe ze kunnen omgaan met netcongestie. Dit kan bijvoorbeeld door middel van workshops, webinars en persoonlijke adviesgesprekken.

Hoe kan ik in gesprek gaan met de regionale netbeheerder Liander over netcongestie?
Om in gesprek te gaan met Liander over netcongestie, kun je de volgende stappen ondernemen:

• Neem contact op: bel of e-mail Liander om je zorgen en vragen te bespreken. Vraag specifiek naar de afdeling die verantwoordelijk is voor congestiemanagement. Of valt jouw bedrijf onder de Groot Zakelijke Markt? Neem dan contact op met je Relatie Manager.
• Plan een adviesgesprek: vraag om een persoonlijk adviesgesprek waarin je de specifieke situatie van jouw bedrijf kunt bespreken en mogelijke oplossingen kunt verkennen.
• Informeer naar lopende projecten: vraag naar lopende en geplande projecten in jouw regio die gericht zijn op het verminderen van netcongestie en hoe jouw bedrijf hierbij betrokken kan worden.