Nieuwe huisvestingsverordening verdeelt schaarste

Alle gemeenteraden in de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen beslissen deze periode over de nieuwe Huisvestingsverordening. Het traject om tot deze verordening te komen, was het laatste wapenfeit van ‘volkshuisvestingsgoeroe’ Wim van der Velde. Binnenkort geniet hij van zijn pensioen.

“Volkshuisvesting is een ongelooflijk relevant thema”, zegt Wim van der Velde die bijna heel zijn loopbaan bij de gemeente Nijmegen heeft gewerkt. “Ik heb zelfs het eerste Volkshuisvestingsplan van de gemeente Nijmegen geschreven”, zegt hij met een grijns. Dat hij zijn werkzame leven afsluit met de nieuwe Huisvestingsverordening, past dan ook wel. “Al is het wrang dat het woningtekort nu zelfs groter is dan toen ik begon.”

Huisvestingswet

Met de nieuwe Huisvestingsverordening die op 1 januari 2024 in alle gemeenten van de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen ingaat, geeft de regio gehoor aan de Huisvestingswet van 2014. Deze bepaalt dat gemeenten iedere vier jaar de Huisvestingsverordening opnieuw moeten vaststellen. “De verordening is ooit ontstaan vanuit het basisprobleem dat door woningtekort schaarste ontstaat”, legt Wim uit. Hoewel hij kritisch is op de termijn van vier jaar (‘want dat is wel kort’), vindt hij het logisch dat geregeld de afspraken over de verdeling van deze schaarste onder de loep worden genomen. “Op volkshuisvestingsgebied is altijd wel iets aan de hand. De grote lijnen blijven in stand, de accenten variëren”, zegt hij.

Eerlijk en transparant

De volkshuisvestingsman pakte het stokje samen met vertegenwoordigers van woningcorporaties in de regio en de regiogemeenten op. Ook Enserve, een gespecialiseerd bureau in woonruimteverdeling en de grondlegger van de website Entree.nu, nam deel aan de projectgroep. “In onze regio beschikken we al jaren over een heel goed werkend systeem. Via Entree.nu hebben woningzoekenden de vrije keuze in beschikbare sociale huurwoningen in heel de regio. Plus we hebben een regionale urgentieregeling voor mensen in noodsituaties. Het betekent niet dat woningzoekenden dankzij dit systeem meer kans hebben op een woning, wel verdelen we de schaarste op een eerlijke en transparante manier. Dit systeem levert veel data op. Bij de nieuwe verordening hebben we die informatie gebruikt om bij te sturen.”

Doorstroom

Het behoud van de meettijd is bijvoorbeeld zo’n ‘bijsturing’. “Voorheen verviel de meettijd bij verhuizing. Daardoor bleven mensen op hun ideale woning wachten. Nu kiezen ze sneller voor verhuizen, om daarna wellicht nog een keer die stap te zetten. Tenslotte behouden ze hun meettijd. Het bevordert dus de doorstroom.” Ook de nieuwe verordening bevat nieuwigheden. Zo hebben starters straks meer kans op een woning. “Voorheen mochten woningcorporaties op maximaal 15 procent van de vrijkomende woningen loting toepassen. Dat wordt 30 procent. Vooral starters schrijven in op deze lotingwoningen, dus komen ze straks voor meer woningen in aanmerking. Gemeenten kunnen binnen deze bandbreedte zelf het percentage bepalen. Dus er komt ook lokaal maatwerk.”

Maatwerk

Een andere wijziging is dat het huidige ‘maatwerk’ verandert in ‘bemiddeling voor specifieke doelgroepen’. Inwoners uit de crisisopvang of bijvoorbeeld multi-problem gezinnen krijgen straks keuze uit een specifiek aanbod. Ouderen en grote gezinnen behoren niet tot deze specifieke doelgroepen. Vrijkomende woningen die voor hen geschikt zijn, worden straks ‘gelabeld’. Dan komt bij de advertentie te staan dat de woning speciaal geschikt is voor bijvoorbeeld zestigplussers of grote gezinnen. Wim: “Door deze aanscherping hebben we straks beter zicht op bijzondere doelgroepen. Ook krijgen ouderen meer ruimte om te verhuizen. Dat bevordert weer de doorstroom, wat uiteindelijk een kans kan zijn voor starters. Het is een soort schuifpuzzeltje.”

Mantelzorgurgenties

Nog een wijziging: de mantelzorgurgenties worden vanaf 2024 steeds vaker regionaal behandeld. “Op dit moment regelen gemeenten deze urgenties zelf. Vanaf komend jaar starten elf gemeenten met regionale behandeling.” Urgentiecommissie die al regionaal actief is, pakt deze mantelzorgurgenties op. “Dat levert een stukje efficiëntie op en woningzoekenden weten op hun beurt beter waar ze aan toe zijn”, zegt Wim.

Eigen inwoners eerst

Volgens de volkshuisvestingsman moest voor deze nieuwe Huisvestingsverordening behoorlijk wat water door de spreekwoordelijke Rijn. “Het sentiment ‘eigen inwoners eerst’ is de laatste jaren sterk toegenomen. Het lastige is dat het op gespannen voet staat met de vrije vestigingskeuze van inwoners.” De oplossing werd de afspraak dat gemeenten voortaan bij de helft van hun sociale nieuwbouwwoningen voorrang mogen geven aan eigen inwoners. “3 maart 2023 was een gedenkwaardig moment”, herinnert Wim zich. “Toen gingen de wethouders met dit compromis akkoord.” Intussen ligt dat moment alweer lang achter hem. “Het illustreert dat de Huisvestingsverordening ‘geen 1000-dingen boekje is’. Je kunt het niet iedereen naar de zin maken. Met de Huisvestingsverordening lossen we ook de woningnood niet op.” Zelf sluit Wim het regionale boek. Hij is er nuchter onder: “Eerst komt het leren, dan werken en dan genieten. Alhoewel ik tijdens het werken ook heb genoten.”