Hoe zorg je dat een integrale aanpak niet bij beleidswoorden blijft, maar in een wijk daadwerkelijk meer kansen voor bewoners creëert? De Wijkmakers lieten zien welke positieve verandering er kunnen optreden als gemeenten radicaal anders durven te kijken én handelen, bijvoorbeeld in het geval van schuldenproblematiek. En buro KAN lieten deelnemers van het spel Kansen Keren confronterende inzichten opdoen, die vragen om effectieve oplossingen
Tijdens het leeratelier van kwamen professionals uit onderwijs, gemeenten, wonen, welzijn en zorg bijeen in Huis vóór de Wijk in de Arnhemse wijk Malburgen. Na een welkomstwoord van Ellen van Wijk, projectleider bij de Hogeschool Arnhem-Nijmegen, presenteerden De Wijkmakers hun praktijkaanpak voor het project Immerloo Schuldenvrij in Malburgen. In deze wijk met hoge armoede, werkloosheid en veel sociaaleconomische problemen besloot de gemeente Arnhem, als experiment, schulden van bewoners over te nemen en schuldenproblematiek als een systeemvraagstuk te benaderen.
Immerloo Schuldenvrij: systeemdoorbraak met zichtbare impact
De Wijkmakers vroegen deelnemers te gaan staan of zitten bij stellingen, zoals: “Ik heb werk”, “Ik geef mijn leven een rapportcijfer hoger dan 6,3”, “Ik ga weleens naar een concert, museum of theatervoorstelling.” Of: “Ik heb schulden”, “Ik heb een huurhuis”, en: “Ik heb geen tandheelkundige implantaten, maar heb die eigenlijk wel nodig.”
Wat begon als een ogenschijnlijk luchtige ijsbreker, veranderde al snel in een indringende reflectie op kansenongelijkheid: wat voor velen vanzelfsprekend is, is dat voor anderen allerminst. Zoals een deelnemer zei: “Het doet echt wat met je. De mensen die hier bij elkaar zitten hebben het allemaal goed. Maar dat geldt niet voor iedereen.”
Victor de Kok en Mick Loos van De Wijkmakers spreken dagelijks met bewoners uit de wijk en zijn inmiddels bekende gezichten in Malburgen. “We kunnen er niet omheen dat het hebben van schulden directe effecten heeft op gezondheid, werk en kansen in de maatschappij. Wij wilden zien wat er zou gebeuren als we dat zouden omdraaien en de kern van het probleem zouden beetpakken. Om zo structureel perspectief te creëren voor inwoners.”
De resultaten van het project zijn hoopvol. Door de aanpak van de gemeente ervaren bewoners meer rust en mentale ruimte. Mensen die eerder vastliepen zetten stappen richting werk, een betere gezondheid en deelname in de wijk. Niet omdat “ze opeens willen”, maar omdat blokkades worden weggenomen. Gezinnen krijgen een nieuwe start.
Kansen keren: kansenongelijkheid tastbaar maken
In het tweede deel van de bijeenkomst werd in groepjes het spel Kansen Keren van sociaal ondernemer Carinda Jansen gespeeld. Aan de hand van een dobbelsteen en een pion op de ‘levensladder’ doorliepen de deelnemers levensgebeurtenissen die bepalend zijn in het leven van jongeren. Door deze werkvorm werd zichtbaar hoe factoren als woonomgeving, gezondheid, sociale steun, opleiding of relaties invloed uitoefenen op hun kansen in het leven. Carinda Jansen: “Het spel is willekeurig, precies zoals in het echte leven. We beginnen allemaal vooraan, maar wie vroeg op achterstand komt, heeft daar vaak een leven lang last van.”
In de zaal ontstonden levendige gesprekken over het belang van vroege interventies en het “hoe” van verandering. Het spel maakte duidelijk dat kansenongelijkheid niet uit één losse oorzaak bestaat. Yvonne Ebbers: “Het gaat om een opeenstapeling van problemen, dat is niet behapbaar. Het doet iets met je eigenwaarde en je kansen in het leven. En juist daar ligt de kracht van een integrale aanpak: niet één probleem aanpakken, maar samen werken aan bestaanszekerheid, gebiedsontwikkeling en gemeenschapsvorming.”
Waarom dit leeratelier ertoe doet
Dit leeratelier was meer dan een uitwisseling van inzichten. De Regio Deal Wijk- en Dorpsgericht Werken is een kans om te leren en om gezamenlijk systeemknelpunten aan te pakken. Malburgen laat zien dat, als we vanuit gemeenten, onderzoekers, bewoners en sociale ondernemers effectief samenwerken, we op korte termijn zichtbare resultaten kunnen boeken en op langere termijn structurele verandering kunnen bewerkstelligen.
Meer weten?
Neem contact op met Yvonne Ebbers van Spectrum (yvonneebbers@wijzijnspectrum.nl) of Ellen van Wijk, projectleider Regio Deal Wijk- en Dorpsgericht Werken vanuit de HAN (ellen.vanwijk@han.nl).
