De zon brak door boven Arnhem toen de eerste deelnemers zich verzamelden bij het entreegebouw van het Nederlands Openluchtmuseum. De sfeer was goed: warme begroetingen, nieuwsgierige blikken en gesprekken over gezamenlijke uitdagingen en ambities in de regio. Het symposium over het Groen-blauw raamwerk en het landelijk gebied kon beginnen. In de sfeervolle setting van Loods Goes trapten Carol van Eert en Nick Hubers het plenaire programma af. Met enthousiasme spraken zij over het belang van samenwerken aan een Groene groeiregio én een Ontspannen regio. “Groei en ontspanning hoeven elkaar niet in de weg te zitten,” benadrukte Van Eert, “ze kunnen elkaar juist versterken.”
Bekijk bovenstaande video over het Groen-blauw raamwerk en landelijk gebied.
De keynote van Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving, Noël van Dooren, maakte meteen indruk. Hij zette onze regio stevig op de kaart als cruciaal pilotgebied voor de landelijke transitieopgaven. Zijn scherpe analyse van de uitdagingen én kansen – van klimaatadaptatie tot biodiversiteit – gaf het publiek stof tot nadenken. Van Dooren prees het brede palet aan initiatieven in de regio en riep op tot lef en samenwerking.
Tijdens het panelgesprek reflecteerden onder meer gedeputeerde Dirk Vreugdenhil, Nelly Kalfs (lid Dagelijks Bestuur GMR en burgemeester van Lingewaard) en vertegenwoordigers van de Vereniging Nederlandse Riviergemeenten. Dirk Vreugdenhil hield een pleidooi voor het creëren van experimenteerruimte en ruimte voor onderzoek bij overheden om de vele opgaven het hoofd te bieden. Zo is hij gestart met zogenaamde ruimtelabs bij de Provincie. Nelly Kalfs sprak bevlogen over de riviergemeenten als natuurlijke frontlinie van waterveiligheid en natuurontwikkeling. Ard Wolters gaf aan dat hij als gebiedsregisseur Water en Bodem bij het Rijk toeziet op een goede verankering van het natuurlijk systeem van water en bodem in de Nota Ruimte. Antoinet Looman, heemraad bij het Waterschap Rijn en IJssel, zei: “Als wij als groen-blauwe experts al denken dat de uitdagingen van verdroging, piekberging en zoetwaterbeschikbaarheid en de waterverdeling onvoldoende worden aangepakt, wie moet het dan wél gaan doen?” De gesprekken op het podium waren scherp en constructief, en het publiek deed actief mee.
Na een korte koffiepauze verspreidden de deelnemers zich over de verschillende deelsessies, elk met hun eigen sfeer en dynamiek:
Meer landschap, meer stad – Liemers als voorbeeld
In de deelsessie “Meer landschap, meer stad – Hoe de Liemers toekomstbestendig wordt met meer groen en recreatie” nam Gerwin de Vries van Flux landscape architecture ons mee in het idee van de “groene scheggen”. Groene scheggen zijn gebieden die steden en dorpen, inclusief nieuwe woningbouwlocaties, verbinden met het omliggende landschap. Denk aan een productief landschap met landbouw, waterbeschikbaarheid, energieopwekking, een robuuster watersysteem, bestaande natuur, groen-blauwe dooradering en recreatie.
Na de inleiding gingen de deelnemers in gesprek over hoe zulke groene scheggen in de Liemers eruit zouden kunnen zien. Iedereen vond het belangrijk om te werken aan een gezamenlijke visie op het gebied. Nog belangrijker was het besef dat deze visie moet aansluiten bij wat er al gebeurt. Mensen die wonen en werken in het gebied kunnen het groen en blauw als geen ander versterken op een manier die bij het gebied past. Overheden kunnen daarbij helpen, maar de kracht ligt in het gebied en bij de mensen zelf.
Gezond en lekker leven in een regionaal voedsellandschap
Tijdens de deelsessie in het Rijk van Nijmegen stond het thema ‘Gezond en lekker leven in een regionaal voedsellandschap’ centraal. Martin Ruivenkamp trapte af met een korte pitch over zijn kijk op voedsellandschappen. Daarna gingen de deelnemers in kleine groepen in gesprek volgens de worldcafé-methode.
Dat leverde vier levendige en inhoudelijke gesprekken op. Wat duidelijk naar voren kwam, is het belang van een gedeelde visie en langdurige betrokkenheid. Alle partijen moeten hier de schouders onder zetten. Ook werden verschillende mooie voorbeelden en kansen gedeeld om los te komen van sectoraal denken en juist natuurinclusieve landbouw te stimuleren.
Toekomst van Middengebied Park Lingezegen – Het groene hart
Jonge professionals van de WUR, het Traineeship Landelijk Gebied, de voedselbosboeren en de Young Innovators van het CRA presenteerden frisse ideeën voor het middengebied van Park Lingezegen. Daarna wandelden en fietsten de deelnemers – in gedachten en op plattegronden – door het park van de toekomst. De diversiteit van het gebied kwam in de gesprekken naar voren. Er was veel waardering voor de balans tussen recreatie, natuur en sociale verbinding. “We mogen trots zijn op wat er al staat, maar de ambitie voor de toekomst is minstens zo belangrijk,” aldus een van de sprekers.
Op de vraag “Waar moeten we nu eens mee stoppen?” antwoordde Maarten van den Bos, wethouder van Lingewaard: “Misschien moeten we stoppen met praten en vooral buiten dingen voor elkaar zien te krijgen.” Harold Zoet, gedeputeerde van provincie Gelderland, sprak over de opgaven in steden en dorpen in relatie tot klimaatverandering en biodiversiteit. Esther Groenenberg van het waterschap hield een pleidooi om het watersysteem rond de Linge te versterken en daar meer water vast te houden voor droge perioden. Nick Hubers sloot als bestuurlijk trekker van de Ontspannen Regio de sessie af.
De Veluwezoom: historisch watersysteem, nieuwe kansen
In de deelsessie “De Veluwezoom: historisch watersysteem, nieuwe kansen” deelde Maarten Veldhuis zijn liefde en kennis voor de Veluwe en in het bijzonder het hele watersysteem op de Veluwezoom. Hij uitte zijn zorgen over de verdroging van het systeem en droeg oplossingsrichtingen aan.
Na zijn presentatie gaven de wethouders Dorus Klomberg (Rheden), Joa Maouche (Renkum) en heemraad Bert van Vreeswijk hun reactie. Zij gingen in op hoe gezamenlijk wordt gewerkt aan het herstel van het beeksysteem op de Veluwezoom.
Na de inspirerende deelsessies was het tijd voor lunch en ontmoeten. Onder het genot van lokale streekproducten gingen de gesprekken onverminderd door. Nieuwe samenwerkingen werden gesmeed, telefoonnummers uitgewisseld en concrete vervolgafspraken gemaakt.
Conclusie van de dag: de regio barst van de ideeën, ambitie en daadkracht om het Groen-blauwe raamwerk en het landelijk gebied samen vorm te geven. Met lef, samenwerking en oog voor landschap, water, natuur én mensen wordt gebouwd aan een veerkrachtige toekomst.
De deelnemers gingen geïnspireerd en met frisse energie huiswaarts – klaar om samen verder te werken aan een groene, gezonde en ontspannen regio.
